Üst düzey bürokrat Mehmet Cemal Bey ile Nesibe Hanım'ın çocuğu olarak 14 Mart 1906'da İstanbul'da dünyaya gelen müzisyen, müzik öğretmeni ve orkestra şefi Ulvi Cemal Erkin, Çağdaş Türk Müziğine yön veren önemli bestecilerden biridir.
Piyano çalan annesi ve keman dersleri alan abisinin etkisiyle müziğe çocukken ilgi duymaya başlayan Erkin, İlk müzik eğitimini de annesinden aldı.
7 yaşındayken o tarihlerde İstanbul'da ünlü olan İtalyan müzik öğretmeni Adinolfi'den, 8 yaşına geldiğinde ise Fransız öğretmen Mercenier'den piyano dersleri alarak eğitimine devam eden Erkin, kısa sürede büyük bir aşama kaydederek, yeteneğini kanıtladı.
19 yaşında Galatasaray Lisesinden mezun olduktan sonra Milli Eğitim Bakanlığının (MEB) yurt dışı eğitimi için açtığı sınavı kazanarak 1925'te Paris'e giden Ulvi Cemal Erkin, Paris Konservatuvarında Isidor Philip ve Camille Decreus ile piyano, Jean Gallon ile armoni, Noel Gallon ile kontrpuan çalışıp Ecole Normale de Musique de Paris adlı müzik okulunda Nadia Boulanger'nin kompozisyon öğrencisi oldu.
Besteci Erkin, 1930'da diplomasını alarak Türkiye'ye döndüğünde, Ankara Musiki Muallim Mektebi’ne armoni ve piyano öğretmeni olarak atandı. Okul, 1936'da devlet konservatuvarı olarak yeniden düzenlendiğinde, Erkin piyano dersleri vermeye devam etti. Ünlü bestekar, 1949-1951 arasında müdür olarak görev yaptığı devlet konservatuvarında, hayatını kaybedene kadar da piyano bölümü şefi ve piyano öğretmeni olarak çalışmayı sürdürdü.
Kendi bestelerinden oluşan ilk konserini 1946'da veren sanatçı, ilk eseri olan orkestra için "İki Dans" ile keman ve piyano için kaleme aldığı "Ninni", "Emprovizasyon" ve "Zeybek" adlı eserlerini Paris'te yazdı.
Ulvi Cemal Erkin, öğretmenliğe atandığı tarihten başlayarak kimi zaman bir piyano konçertosu ile solist, kimi zaman besteci, yorumcu, öğretmen ve orkestra şefi olarak önemli görevler üstlenip klasik müziğin sevilmesi ve yaygınlaştırılmasında öncülük etti.
Ünlü besteci, Leipzig Konservatuvarını bitirerek Musiki Muallim Mektebinde piyano öğretmenliğine atanan Ferhunde Remzi ile 1932'de dünya evine girdi. Çift, ömür boyu süren evliliklerinde yurt içinde ve yurt dışında konserler verip kısıtlı imkanlarla genç müzisyenleri yetiştirmeye ve çok sesli müziği yaymaya başladılar.
Erkin, 1943'te Cumhuriyet Halk Partisi'nin açtığı beste yarışmasına "Köçekçe" ve "Piyano Konçertosu" ile katıldı. Ödüle layık görülen Piyano Konçertosu eseri, aynı yıl Ferhunde Erkin solistliğinde önce Riyaset-i Cumhur Orkestrası tarafından, daha sonra ise Berlin Şehir Orkestrası tarafından yorumlandı.
Sanat yaşamındaki başarıları nedeniyle Fransız ve İtalyan devletlerinin onur ve liyakat nişanlarıyla ödüllendirilen Erkin, 1971'de "devlet sanatçısı" unvanı aldı. Usta bestecinin anısına, 1985'te pul bastırıldı, 1991'de Sevda-Cenap Ant Müzik Vakfı tarafından onur ödülü altın madalyası verildi.
Eserleri Türkiye dışında da sık sık yorumlanan Ulvi Cemal Erkin, yapıtlarını seslendiren Çek Filarmoni Orkestrası, Colonne Orkestrası ve Paris Radyo Senfoni Orkestrasını konserlerinde bizzat yönetti.
Başarılı sanatçı, 15 Eylül 1972'de, 66 yaşında iken, kalbine yenik düşerek Ankara'da hayata veda etti.
"İki Dans" (1930), "Ninni, Emprovizasyon ve Zeybek Türküsü" (1929-1932), "Beş Damla" (1931), "Bülbül ve Ayın On Dördü" (1932), "Konçertino" (1932), "Bayram" (1934), "Yaylı Çalgılar Dörtlüsü" (1936),
"Yedi Halk Türküsü" (1936), "İki Sesli Türküler" (1936), "Çocuklar İçin Yedi Kolay Parça" (1937), "Duyuşlar" (1937), "Karagöz" (1940), "Piyano Konçertosu" (1942), "Köçekçe" (1943), "Piyano Beşli" (1943), "Yedi Türkü" (1945),
"Senfoni No:1" (1944-1946), "Piyano Sonatı" (1946), "Keman Konçertosu" (1947), "Senfoni No:2" (1948-1958), "Keloğlan" (1950), "Sinfonietta" (1951-1959), "On Türkü" (1963), "Altı Prelüd" (1967), "Konçertant Senfoni" (1966), "Senfonik Bölüm" (1968-1969)
