Şemseddin Sâmi, Osmanlı İmparatorluğu'nda 19. yüzyılda yaşamış ünlü bir şair, yazar ve dil bilimciydi. 1850 yılında İstanbul'da doğmuş ve 1916 yılında aynı şehirde vefat etmiştir. Gerçek adı Mehmed Sâmi'dir, ancak edebi kimliğini Şemseddin Sâmi olarak kullanmıştır. Türk edebiyatı ve dil bilimine yaptığı katkılar sayesinde Osmanlı kültür dünyasında önemli bir yere sahiptir.
Şemseddin Sâmi, edebiyat alanında divan edebiyatının yanı sıra halk edebiyatına da katkıları olmuştur. Divan edebiyatı geleneğine bağlı olarak şiirler yazmış ve tercümeler yapmıştır. "Tercüme-i Manzûme" adlı eseri, divan edebiyatının önemli eserlerinden biri olarak kabul edilir.
Ancak Şemseddin Sâmi'nin en önemli ve en bilinen eseri "Kâmûs-ı Türkî"dir. Bu eser, Osmanlı Türkçesi ve Arapça'dan Türkçe'ye geçen kelimelerin anlamlarını içeren önemli bir sözlüktür. Dil bilimi açısından büyük bir değer taşıyan bu çalışma, Türk dilinin tarihine ve kökenine dair önemli bir kaynaktır. Türkçenin zenginliğini ve tarih boyunca etkileşim içinde olduğu diğer dillerle olan ilişkisini ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır.
Ayrıca, "Letaif-i Rivayat" adlı bir halk hikayeleri derlemesi de bulunmaktadır. Bu eser, halk kültürü ve folkloruna dair önemli bilgiler içerir. Geleneksel hikayeler ve masallar, halkın hayat tarzını, değerlerini ve düşünce yapısını yansıtır.
Şemseddin Sâmi aynı zamanda dil bilim alanında da çalışmalar yapmış ve Türkçe'nin dil bilimsel özelliklerini incelemiştir. Dilin yapı ve işleyişine dair düşüncelerini "Müyessiretü'l-ğulûb" adlı eserinde dile getirmiştir.
Bunun yanı sıra, "Esatir" adlı Farsça ve Türkçe mektuplardan oluşan bir eseri de bulunmaktadır. Bu mektuplar, edebi değeri ve içerik açısından dikkate değerdir.
Sonuç olarak, Şemseddin Sâmi, edebiyat ve dil alanındaki çalışmalarıyla Türk kültürüne önemli katkılarda bulunan bir bilim insanı ve yazardır. "Kâmûs-ı Türkî" gibi eserleri, Türk dilinin ve kültürünün anlaşılmasına katkıda bulunmuş ve Türk edebiyatının zenginliğini göstermiştir. Eserleri bugün hala değerini koruyan ve araştırmacılar tarafından incelenen önemli kaynaklardır.
