Celâl Şengör kimdir?

Celâl Şengör, 24 Mart 1955 tarihinde İstanbul'da doğan ve Türk bilim dünyasına damga vuran bir akademisyen ve yer bilimcisidir. 

İşte Celâl Şengör'ün hayatına dair önemli bilgiler:

 Akademik Kariyeri:

• Houston Üniversitesi'nde lisans eğitimine başlayan Şengör, daha sonra New York Eyalet Üniversitesi, Albany'ye geçiş yaparak 1978 yılında jeoloji bölümünden mezun oldu.
• Yüksek lisansını aynı üniversitede "Geometry and Kinematics of Continental Deformation in Zones of Collision: Examples from Central Europe and Eastern Mediterranean" teziyle tamamladı.
• Doktorasını yine aynı kurumda "The geology of the Albula Pass area, eastern Switzerland in its Tethyan setting: Palaeo-Tethyan factor in Neo-Tethyan opening" adlı teziyle aldı.
• 1981 yılında Türkiye'ye dönen Şengör, İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi'nde asistan olarak görev aldı ve emekliye kadar burada çalıştı.
• 1992 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Maden Fakültesi Genel Jeoloji Ana Bilim dalında profesörlüğe yükseldi.

Uluslararası Başarı ve Tanınırlık:

• ABD Ulusal Bilimler Akademisi, Amerikan Felsefe Topluluğu, Rus Bilimler Akademisi ve Sırp Bilimler ve Sanatlar Akademisi üyesidir.
• Rus Bilimler Akademisi'ne seçilen ikinci Türk profesör olma unvanını Mehmet Fuad Köprülü'den devralmıştır.
• 2010 yılında Alman Jeoloji Derneği tarafından Gustav Steinmann Madalyası'na layık görülmüştür.
• Fransa, Birleşik Krallık, Avusturya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde misafir öğretim üyesi olarak çalışmıştır.
• Neuchâtel Üniversitesi Fen Fakültesi tarafından şeref bilim doktoru unvanına layık görülmüştür.

Bilimsel Çalışmalar ve Keşifler:

• Şengör, yer bilimi ve tektonik alanındaki çalışmalarıyla tanınır. Şerit kıtaların dağ kuşaklarının yapısına etkisini ortaya koyarak Kimmer Kıtası adını verdiği bir şerit kıta keşfetmiştir.
• Orta Asya'nın yerbilimsel yapısı üzerine önemli araştırmalarda bulunmuş ve kıta-kıta çarpışmasının etkilerini incelemiştir.
• Yerbilimi ve tektonik konularında birçok kitap, bilimsel makale ve tebliğe imza atmıştır.

Emeklilik ve Kişisel Yaşam:

• Celâl Şengör, 23 Mart 2022 tarihinde İstanbul Teknik Üniversitesi'nde son dersini vererek 24 Mart 2022 tarihinde emekliye ayrılmıştır.
• Ailesiyle birlikte sağlıklı bir özel hayata sahiptir ve jeolojiye olan merakı çocukluk yıllarına dayanmaktadır.
• Sağlık durumuyla ilgili olarak hafif Asperger Sendromu teşhisi konmuş, ancak bu durumu başarılarına olumsuz bir etki yapmamıştır.

Politik ve Dini Görüşleri:

• Şengör, Kemalist olduğunu ve Kemalizm'in eşitlik, akıl ve bilimle örtüştüğünü belirtmiştir.
• Ayrıca monarşiyi yargı bağımsızlığı nedeniyle ideal yönetim olarak değerlendirmektedir.
• Ateist olduğunu açıkça ifade etmiştir.

1. Rusya Bilimler Akademisi
2. ABD Ulusal Bilimler Akademisi
3. Avusturya Bilimler Akademisi
4. Amerikan Felsefe Cemiyeti
5. Sırp Bilimler ve Sanatlar Akademisi
6. Leopoldina Alman Milli Bilimler Akademisi
7. Amerika Jeofizik Birliği
8. Accademia dei Lincei

Çalıştığı Üniversiteler:

1. Collège de France, Fransa – Misafir Profesör
2. Oxford Üniversitesi, İngiltere – Misafir Profesör
3. Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü, ABD – Misafir Profesör
4. Salzburg Üniversitesi, Avusturya – Misafir Profesör
5. İstanbul Teknik Üniversitesi – Öğretim Üyesi

Kitapları:

1. "Zümrütname" (Yapı Kredi Yayınları, 1999)
2. "Hasan Ali Yücel ve Türk Aydınlanması" (TÜBİTAK Yayınları, 2001)
3. "Zümrüt Ayna: Bilimsel Düşünce Üzerine Denemeler" (Yapı Kredi Yayınları, 2003)
4. "Yaşamın Evrimi Fikrinin Darwin Döneminin Sonuna Kadarki Kısa Tarihi" (İstanbul Teknik Üniversitesi Yayınları, 2004)
5. "99 Sayfada İstanbul Depremi" (İş Bankası Kültür Yayınları, 2006)
6. "Bilgiyle Sohbet - Popüler Bilim Yazıları" (İş Bankası Kültür Yayınları, 2014)
7. "Dahi Diktatör" (Ka Kitap, 2014)
8. "Aptalı Tanımak" (Ka Kitap, 2015)
9. "Newton Neden Türk Değildi?" (Ka Kitap, 2015)
10. "Bir Toplum Nasıl İntihar Eder?" (Ka Kitap, 2016)
11. "Cehennemdeki Üniversiteliler" (Ka Kitap, 2016)
12. "Bilimin Büyüsü" (İnkılap Kitabevi, 2019)
13. "İstanbul Depremi" (İş Bankası Kültür Yayınları, 2006)
14. "Dikkate Değer Mevzular" (İnkılap Kitabevi, 2023)

Hakkında Yayınlanan Kitaplar:

1. "Bir Bilim Adamının Serüveni - Celal Şengör Kitabı" (Söyleşi: Sefa Kaplan) (İş Bankası Kültür Yayınları, 2010)
2. "Senin Cahilliğin Benim Yaşamımı Etkiliyor" (Söyleşi: Damla Karakuş) (Masa Yayınları, 2023)

Aldığı Önemli Ödüller:

• Londra Jeoloji Topluluğu, Başkanlık Ödülü (1984)
• TÜBİTAK, Bilim Ödülü (1986)
• Neuchâtel Üniversitesi Fen Fakültesi, Şeref Bilim Doktoru (1988)
• Kültür Bakanlığı, Bilgi Çağı Ödülü (1991)
• Fransız Fizik Cemiyeti ve École Normale Supérieure Vakfı, Rammal Madalyası (1994)
• Collège de France Madalyası (1998)
• Londra Jeoloji Topluluğu, Bigsby Madalyası (1999)
• Guztav-Steinman Madalyası (2010)
• Arthur Holmes Madalyonu
• Mary C. Rabbitt Jeoloji Tarihi ve Felsefesi Ödülü
• Eduard-Suess Madalyası (2020)