Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Çevre, Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Doğan Yaşar, İzmir'de zeminin her yıl 1 ile 1,5 santimetre arasında çökmesi nedeniyle kentin en büyük sorununun çökme olduğunu vurguladı. Yaşar, "İzmir'in en büyük sorunu ne ulaşım, ne körfezin kokması, ne kirlilik ne de başka bir şey. Uzun vadede tek bir olay var; çökme. Önlem alınmazsa 50-60 yıl sonra deniz suyu Basmane'ye kadar gelebilir" dedi.
DENİZ SEVİYESİ HIZLA YÜKSELİYOR
İzmir'de deniz seviyesindeki yükselişin dünya ortalamasının üzerinde olduğunu belirten Prof. Dr. Yaşar, "Deniz seviyesi dünyada her yıl yaklaşık 2,5 ile 3 milimetre arası yükselir. İzmir'de bu rakam 1,5 santimetrelere geliyor. Çünkü İzmir çöküyor. İzmir Basmane'den Alsancak'a kadar dolgu alanı. Dolgu alanları binaların ağırlığı da yüklendiği için yavaş yavaş çöküyor" ifadelerini kullandı.
YAĞIŞLAR VE DENİZ SEVİYESİ TEHLİKESİ
Prof. Dr. Yaşar, 26-27 Kasım 2023'teki yağışlarda Alsancak'ta suyun yaklaşık 300-400 metre içeri girdiğini hatırlatarak, "Bu bir uyarı. Çünkü bir dahaki sefere daha çok su içeri girecektir. Basmane'de birkaç bin sene önce deniz kabuklarını görüyoruz. Bir zamanlar orası denizdi. Denizi ne kadar doldursanız doldurun, eğer önlem almazsanız deniz gelip alacağı yeri dolduracaktır" dedi.
ÇÖKME SORUNUNA KARŞI ÖNLEMLER
Prof. Dr. Yaşar, binaların yapılırken kot yükseltilmesi gerektiğini belirterek, "1873 yılında kordon boyu yapılırken, ihale şartnamesinde; 'Maksimum gelgitin, en az 1,5 metre üzerinde olacak şekilde inşa edilecektir' ibaresi vardır ki, ona göre yapılmıştır. Alsancak 1 ile 1,5 santimetre arasında çöküyor. Çöktüğü için kasım ayındaki yağışlardan sonra çok fazla su içeri girdi" şeklinde konuştu.
DİĞER ŞEHİRLERDEKİ BENZER DURUMLAR
Cakarta ve Mexico City'de aynı durumun daha hızlı yaşandığını belirten Prof. Dr. Yaşar, "Orada çökme çok daha hızlı. Yılda 10-15 santimetre çöküyor. Onlar çareyi alanı boşaltmakta buldular, yavaş yavaş alanı terk ediyorlar. Çünkü doğanın hızıyla baş etmek mümkün değil" dedi.
KORDON KOKUYOR
İzmir’in en büyük sorununun çökme olduğunu söyleyen Prof. Dr. Yaşar, "İzmir'in en büyük sorunu ne ulaşım, ne körfezin kokması, ne kirlilik ne de başka bir şey. Uzun vadede tek bir olay var; çökme. Çökme devam edecek. Eğer önlem alınmazsa 50-60 yıl sonra deniz suyu Basmane'ye kadar gelebilir. Şu anda Alsancak'ta kanalizasyon kokuları var. Çünkü yavaş yavaş borular deniz seviyesinin altında kalmaya başladı. Bu nedenle kordon kokuyor" dedi.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Kentin 50 santimetre daha çökmesi halinde yapılacakların etkisiz kalacağını belirten Prof. Dr. Yaşar, "Set çekmek çözüm değil. Duvar yapmanın hiçbir anlamı yok. Kot yükselteceksiniz, çok pahalı ama tercih meselesi ya da alanı yavaş yavaş terk edeceksiniz, boşaltacaksınız" ifadelerini kullandı. Prof. Dr. Yaşar, belediyenin özellikle yer bilimcilerle oturup çökme konusunda detaylı çalışma yapması gerektiğini vurguladı.
