Srebrenitsa Katliamı ya da Srebrenitsa Soykırımı, 1991-1995 Yugoslavya İç Savaşı sırasında Temmuz 1995'te Sırp Cumhuriyeti Ordusu'nun Krivaya '95 Harekâtı esnasında gerçekleşti. Bu soykırımda, general Ratko Mladiç komutasındaki Bosna Sırp ordusu, Bosna-Hersek'in Srebrenitsa kentinde en az 8.372 Bosnalıyı öldürdü. Katliamda kadınlar ve çocuklar da hedef alındı. Sırp Cumhuriyeti Ordusu'nun yanı sıra, "Akrepler" olarak bilinen Sırbistan özel güvenlik güçleri de bu vahşete katıldı. Birleşmiş Milletler (BM) Srebrenitsa'yı güvenli bölge ilan etmiş olmasına rağmen, 400 silahlı Hollanda barış gücü askeri katliamı önleyemedi.
Katliamın Detayları ve Etkileri
Srebrenitsa Katliamı, II. Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa'da gerçekleşmiş en büyük toplu insan kıyımıdır ve hukuksal olarak ilk kez belgelenmiş soykırım olarak kabul edilir. Öldürülen Bosnalı sivillerden biri olan 13 yaşındaki Sadık Ömer Hüseinoviç'in mezarı, bu trajedinin sembollerinden biridir.
2002 yılında, katliamla ilgili bir raporun ardından Hollanda hükümeti, katliamı önleyemediği gerekçesiyle toplu olarak istifa etti. 2013, 2014 ve 2019 yıllarında Hollanda devleti, Hollanda yüksek mahkemesi ve Lahey bölge mahkemesi, 300'den fazla insanın ölümünü önlemek için yeterli çabayı göstermemekten sorumlu bulundu. Nisan 2013'te Sırbistan Cumhurbaşkanı Tomislav Nikolić, Srebrenitsa'da işlenen suç nedeniyle özür diledi ancak bunu soykırım olarak adlandırmayı reddetti.
BM ve Uluslararası Tepkiler
Birleşmiş Milletler, 23 Mayıs 2024 tarihinde aldığı kararla, 11 Temmuz'u Srebrenitsa Soykırımını Anma Günü olarak kabul etti.
Savaşın Ardından Srebrenitsa
Yugoslavya'nın çöküşü sonrası 1992 yılında, Sırplar Bosna'da soykırım başlattı. BM, Srebrenitsa'yı güvenli bölge ilan etti. Savaştan önce nüfusu 24 bin olan kent, mülteci göçleriyle 60 bine ulaştı. Kent, açlık ve hastalıklarla mücadele eden bir toplama kampına dönüştü. Müslümanların silahları BM Barış Gücü tarafından toplandı. Ratko Mladiç komutasındaki Sırplar Srebrenitsa'ya saldırılarını sıklaştırdığında, Müslümanların silahlarını geri alma başvurusu Hollanda komutanı Thom Karremans tarafından reddedildi.
Adaletin Yerine Getirilmesi
Lahey Adalet Divanı, Srebrenitsa katliamını soykırım olarak kabul etti. Ancak Sırbistan'ın sorumlu tutulmayacağına karar verdi. Bosnalı Sırp komutan Ratko Mladiç, Sırbistan'da tutuklandı ve Lahey'deki uluslararası savaş suçları mahkemesinde yargılandı. Mladiç, müebbet hapis cezasına çarptırıldı.
Srebrenitsa Katliamından Sorumlu İsimler
Karadžić Davası
Lahey'deki Eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi, 24 Mart 2016'da Radovan Karadzic'in Srebrenitsa'da soykırım yapmaktan suçlu bulunduğuna karar verdi. Karadzic, 11 suçun 10'undan suçlu bulunarak 40 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
