Türkiye ekonomisi, 2024 yılının ikinci çeyreğinde, sıkı para politikalarının etkisiyle büyüme ivmesinde belirgin bir yavaşlama yaşadı.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, yılın ikinci çeyreğinde yıllık büyüme yüzde 2,5 seviyesinde gerçekleşti.
Çeyreklik bazda ise sadece yüzde 0,1'lik sınırlı bir büyüme kaydedildi. Bu durum, bir önceki çeyrekte yüzde 5,3 olan yıllık büyüme oranına kıyasla önemli bir yavaşlama anlamına geliyor.
Ekonomistlerin beklentileri de bu dönemde gerçekleşen büyümenin altında kaldı. Ekonomistler, yılın ikinci çeyreğinde yüzde 2,95 oranında bir büyüme bekliyordu, ancak sonuçlar daha düşük gerçekleşti. Çeyreklik bazda ise ekonomistlerin yüzde 0,6'lık bir daralma beklentisine rağmen, hafif bir büyüme gerçekleşti.
Bu yavaşlama, hem tüketici davranışlarının değişmesinden hem de sıkılaşma sürecinden kaynaklandı. Seçimlerin ardından, tüketicilerin kur ve enflasyon artışı beklentisiyle tüketimlerini öne çekmesi, yılın ilk çeyreğinde tüketimin canlı kalmasına neden olmuştu.
Ancak ikinci çeyrekle birlikte bu öne çekilmiş talep etkisini yitirirken, perakende satışlarda belirgin bir ivme kaybı yaşandı. Nisan ve Mayıs aylarında perakende satışlarda aylık bazda düşüşler gözlendi.
Sanayi üretimi de bu dönemde yavaşladı; Haziran ayında yıllık bazda yüzde 4,7'lik bir düşüş kaydedildi. Bu yavaşlamalar, ekonomi yönetiminin tahminlerine ne ölçüde yansıyacağı konusunda belirsizlik yaratırken, Orta Vadeli Program'ın (OVP) yakında açıklanması bekleniyor. Bu programda, büyüme tahminlerinde bir revizyon yapılacağı öngörülüyor.
Son OVP'ye göre, 2024 yılı için büyüme tahmini yüzde 4 olarak belirlenmişti, ancak yerli ve yabancı kurumlar bu tahminlerin altına inerek, büyüme beklentilerini yüzde 2-3,5 aralığında tahmin ediyorlar. 2024 yılında büyümenin yüzde 3,2 olacağını, 2025 yılında ise yüzde 3,5'e ulaşacağını öngörüyor. Son OVP'de 2025 yılı büyüme beklentisi ise yüzde 4,5 olarak belirlenmişti.
2024 yılı ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinde Gayri Safi Yurtiçi Hasıla'yı (GSYH) oluşturan faaliyetler incelendiğinde, sektörel bazda çeşitli artış ve azalışlar dikkat çekiyor.
Zincirlenmiş hacim endeksine göre, yılın ikinci çeyreğinde bir önceki yıla kıyasla en yüksek büyüme oranını diğer hizmet faaliyetleri yüzde 7,4 ile gerçekleştirdi. Bu sektörü, yüzde 6,5 büyüme ile inşaat sektörü takip etti. Tarım sektörü ve gayrimenkul faaliyetleri yüzde 3,7, bilgi ve iletişim faaliyetleri ile finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 3,4, kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 3,2, hizmetler sektörü yüzde 2,9, ve mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 0,6 oranında büyüdü.
Buna karşılık, sanayi sektörü yüzde 1,8 oranında küçüldü, bu da genel ekonomik büyüme üzerinde baskı yaratan bir faktör oldu.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi ise bir önceki çeyreğe göre sadece yüzde 0,1 oranında artış gösterdi. Bu sınırlı büyüme, ekonomik faaliyetlerdeki genel yavaşlamanın bir göstergesi olarak değerlendirilebilir.
Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi ise 2024 yılı ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 2,8 oranında artış kaydetti. Bu veriler, ekonomik büyümenin yavaşlamakla birlikte devam ettiğini, ancak bazı sektörlerin olumsuz etkilendiğini ve sanayi gibi kilit sektörlerde daralma yaşandığını gösteriyor.
