Ekran süresi dikkat eksikliğine neden oluyor
Ankara Etlik Şehir Hastanesi Çocuk-Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Kliniği İdari ve Eğitim Sorumlusu Doçent Doktor Ayşegül Efe, çocuklarda uzun süreli ekran kullanımının dikkat eksikliğine yol açtığını belirtti. Efe, özellikle ilkokul çağındaki çocuklarda ekran süresinin 1 saat, 12 yaş ve üstündekilerde ise 2 saat ile sınırlandırılması gerektiğini vurguladı.
Ekran süresi nedir?
Doçent Doktor Ayşegül Efe, ekran süresinin telefon, tablet, bilgisayar ve televizyon gibi cihazlarda geçirilen toplam süreyi kapsadığını açıkladı. Amerikan Pediatri Akademisi'nin önerdiği sınırları hatırlatan Efe, "0-3 yaş aralığındaki çocukların mümkünse hiç ekrana maruz kalmaması gerekiyor" dedi. Bu yaş grubunda bilişsel gelişim ekranın sunduğu uyaranlarla uyumlu olmadığından ekrandan uzak durulması gerektiğini belirtti.
3-6 yaş arası çocuklar için ekran sınırı
3-6 yaş aralığındaki çocuklar için ekran süresinin yarım saatle sınırlandırılması gerektiğini belirten Efe, bu sürenin ebeveyn kontrolünde geçmesi gerektiğini vurguladı. İlkokul çağındaki çocuklar içinse ekran süresi günde en fazla 1 saat olmalı. 12 yaş ve üstü çocuklar için bu sınır 2 saat olarak belirleniyor.
12 yaş altı çocuklarda sosyal medya kullanımı
Efe, 12 yaşın altındaki çocukların sosyal medyada kendilerine ait bir hesabının olmaması gerektiğine dikkat çekti. Siber zorbalık riskine karşı çocukların aile denetiminde olması gerektiğini belirtti. Özellikle akıllı telefonların, içerik kontrolü yapılamayan sistemlerin çocuklara verilmemesi gerektiğini ifade etti.
Çocuklarda dikkat süresi nasıl değişiyor?
Doçent Doktor Ayşegül Efe, çocuklarda dikkat süresinin yaşa göre değiştiğini söyledi. "6 yaşın altındaki çocuklarda dikkat süresi kısıtlıdır, ancak ilkokul dönemine geçildiğinde bu süre yarım saate kadar çıkabiliyor" diye belirtti. Ekranın sunduğu yoğun uyaranların dikkat süresini kısalttığını vurgulayan Efe, ekran kullanımının sınırlandırıldığı ve çocukların masa başı etkinliklere yönlendirildiği durumlarda dikkat süresinin arttığını gözlemlediklerini ekledi.
Ekran bağımlılığı nasıl tanımlanıyor?
Ekran bağımlılığıyla ilgili saat bazlı tanımlamalar bulunsa da, Doçent Doktor Efe, bağımlılığın davranışsal belirtilerle tanımlandığını söyledi. Efe, "Bağımlılıktan bahsedebilmek için ekran kullanımının kötüye kullanımı, uzak kaldığında stres ve endişe gibi belirtilerin görülmesi gerekir" dedi. Bu tür belirtiler görüldüğünde bağımlılık tedavisine başlandığını ifade etti.
Merkezi sınavlara hazırlanan çocuklarda ekran süresi 4 saatle sınırlı olmalı
Çocuklarda dikkat eksikliğinin en büyük sebeplerinden biri olan uzun ekran süresine dikkat çeken Doçent Doktor Ayşegül Efe, merkezi sınavlara hazırlanan öğrenciler için ekran süresinin sınırlandırılması gerektiğini belirtti. Efe, bu öğrenciler için haftada en fazla 4 saat ekran başında vakit geçirilmesi gerektiğini vurgulayarak, "Hafta içi her gün 1 saat ya da hafta sonu ikişer saat ekran başında kalınabilir, fakat bu süre asla aşılmamalıdır" dedi.
Uzun ekran süresi dikkat dağınıklığını artırıyor
Efe, ekran süresi uzadıkça özellikle kısa videolar, hızlı ses ve ışık geçişleri gibi uyaranların dikkat üzerinde olumsuz etkiler yarattığını belirtti. Ailelerin bu etkileri en aza indirmek için çocuklarının ekran kullanımını kısıtlaması gerektiğini vurgulayan Efe, "Aileler, çocuklarının ekran süresini kısaltarak örnek olmalı ve içerik takibi yaparak çocuklarını yönlendirmelidir" dedi.
Herkes ekran bağımlılığı riskiyle karşı karşıya
Pandemi döneminde internet ve akıllı telefon kullanımının arttığına dikkat çeken Efe, ekran bağımlılığının artık ciddi bir halk sağlığı sorunu olduğunu söyledi. Özellikle "nomofobi" adı verilen cep telefonundan kopma korkusunun yaygınlaştığını belirten Efe, sosyal medya bildirimlerine bağımlı olmanın kaygı ve stres yarattığını ifade etti.
Ekran bağımlılığı erken yaşlarda başlıyor
Efe, ekran bağımlılığının çok küçük yaşlarda başladığını belirterek, erken müdahalenin önemini vurguladı. Ekran bağımlılığı olan çocuklarda ailelerin evde gelişimi destekleyici etkinlikler yaparak bu bağımlılığı önlemeye çalışması gerektiğini söyledi. Efe, bu şekilde çocukların ekran süresini azaltarak, davranışlarını düzeltmenin mümkün olduğunu ifade etti.
Siber zorbalık yeni bir halk sağlığı sorunu
Doçent Doktor Ayşegül Efe, siber zorbalığın da ekran bağımlılığı gibi halk sağlığını tehdit eden bir sorun haline geldiğini belirtti. Efe, çocuklara internetin doğru, kontrollü ve uygun içerikle kullanılması gerektiğini öğreten "dijital okuryazarlık" eğitiminin büyük önem taşıdığını sözlerine ekledi.
