Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati'nin öne çıkan sözleri şöyle:
20 Aralık gününe kadar gelinceye kadar makroekonomik göstergelerde herhangi bir problem yoktu. Psikolojik bir kur artışıydı, 20 Aralık tarihe geçen bir gün oldu. Sayın Cumhurbaşkanımız ekonomik manifesto diyebileceğimiz bir tedbirler paketi açıkladı ve etkisini hemen gösterdi. Kur aşağıya doğru gitti.
O günden itibaren günde 10 milyar TL civarında giriş oldu. Ortalama TL girişi zaman içerisinde farklı bir noktaya geldi.
Dün akşam itibarıyla 380 milyar TL civarında bir seviyeye ulaştı, bunun yüzde 49'u da döviz bozumu şeklinde.
"Diğer enstrümanlarla yolumuza devam edeceğiz"
Çıkış optimal noktayı bulduğumuz. Optimal nokta ne zaman düze geldiğinde diğer enstrümanları da ortaya koyarak yolumuza devam edeceğiz
Enflasyon başlarken bir öngörüde bulunmuştum. Dünya enflasyonu konuşmayı devam edecek, niye? Çok sert tedbirler alamıyorlar.
Kurdaki dalgalanmalardan doğrudan etkileniyoruz
Bizdeki enflasyon, çok açık kurdan etkileniyoruz. Kurdaki herhangi bir değişim direkt fiyatlara yansıyor. Böyle bir psikoloji var, bunu kabul etmemiz lazım. 20 Aralık akşamına kadar döviz kurlarındaki hep bir sonraki adıma göre yapıldı.
O fiyatlamanın getirdiği arz problemleri, içerideki kur atağı ile zaten bir enflasyon olması kaçınılmazdı.
" 2023 enflasyon hedefi tek hane"
3 ayda yüzde 27-28 düzeyinde bir yükle bu yıla devam edeceğiz. Yaza doğru bu seviyelerin gevşemesini bekliyoruz. Herkes şikayet ediyor ama Türkiye yağışa doydu, barajlar doldu. Gıda ile ilgili üretimde bir problem yaşanmayacak.
Yarın bir paket açıklayacağız hem özel sektörün hem de kamunun üzerindeki yüklerle ilgili atacağımız adımlarla psikolojiyi tersine çevirmek gayretindeyiz. Biz seçimlere giderken mayıs ayında tek haneli rakamlara inmiş olacağız. Bu yükü atacağız. 2023 enflasyon hedefinin tek haneler.
" Altını da inşallah ekonomiye kazandırmış olacağız"
Türkiye'de altın bir gerçek ama bu altın yastık altında duruyor. Kimi birikim, kimi tasarruf, kimi takı amacıyla. Bu altının bir müddettir altınların ekonomiye kazandırılması noktasındaki adımları genişletelim. Ayşe teyze bu sayede kendisinin kazanacağını bilsin. Bu altının işlenmesinde de ilgili paydaşlarımızı daha etkili hale getirelim.
Darphaneyi de işleme sokacağız. Türkiye'de 20 - 30 bin civarında kuyumcu var.
Akredite kuyumcular, bankalarla birlikte geniş bir şekilde gireceğiz. 5 bin ton, 250 milyar dolar. 25 milyar dolar beklentimiz var, bunu çekebileceğimize inanıyoruz
20 Aralık sonrasında KKM'ye olan ilgili altınla da taçlandırılmış olacak.
Biz yeni bir şey getirmiyoruz. 20 Aralık'ta söylediğimiz şeyleri peyderpey uygulamaya geçiriyoruz.
Altını da inşallah ekonomiye kazandırmış olacağız.
eni ekonomi modelinin ayağı ihracat odaklı üretim. Teknoloji ürünlerine yatırım yapan, geliştiren... Bilişimde 15-20 yıl, 30 yıl öncesinde değiliz. Üst teknoloji, katma değeri yüksek ürünler ve bunlara yönelik istihdamı genişletici, istikrarı sağlayıcı bir model. Bu model Türkiye model.
2020 Aralık itibarıyla Türkiye her ekonomi ekolünde olduğu gibi yeni bir dönüşüm yaparak ülkedeki istikrarı, güveni artıran bir dönüşü sağlıyor.
Bunu yaparken her zaman sancılı bir dönem vardır. Riski üzerimize aldık, neydi o? Enflasyon ve kur, onu üzerimize aldık.
Enflasyon dışında problemimiz yok
Dengeli bir büyüme gerçekleştirilmesi lazım. 2021 bu açıdan tam bir dengeydi, o bz zaten heyecanlandırdı. Cari açıkla büyüme arasındaki korelasyon ilk defa bizim dönemimizde terse döndü. Üstelik salgında bunu yakaladık. Bu ekonomi modeli çerçevesinde bunu sürdürülebilir hale getirmek, dolayısıyla enflasyonu bertaraf etmek.
Enflasyon dışında problemimiz yok. Kurda oynaklık en az seviyede, piyasa bunu içselleştirdi. İş dünyası da buna ilişkin olarak fiyatlamayı ona göre yapmaya başladı.
Dengeli bir büyüme, yüzde 5 büyüme gibi bir beklentimiz var. Enflasyonun azdırılmasına izin vermeyeceğiz. Bütçe açığında da asla taviz vermedik. İngiltere'de 11.9, ABD'de 10.8 bütçe açığı, bakın Türkiye 3.5 hedef koymuş 2.7 ile kapatmış. Bütçe açığından asla taviz vermemiş bir büyüme modeliyle 2023'e girmiş olacağız
Bir defa bu her kapalı toplantılar sonrasında bu tür spekülatif bir takım şeyler çıkarılıyor. Bu bilerek yapılıyor, bu ülkeye yazık ediliyor.
Ben şeffaf bir insanım, bir şeyi gizlemem. Dolayısıyla da bu tamamen uydurma bir sözdür.
Şunu söyleyebiliriz, verdiğim örnektir. Biz altına önem veririz, bu bir farklılıktır, toplumsal bir gerçekliktir. Altınla ilgili bir kampanyamız olacak, bunu Londra'da yapsak size ne derler?
Sokaktaki herkesin bildiği bir tek şey vardır, dolar kuru ne kadardır. Döviz kuru da demiyor, dolar kuru ne kadar? Dolar kuru ne kadar, geçen hafta ne kadardı geçen yıl ne kadardı şeklinde bir ifadede bulunuyorum. Londra'da Euro ne kadar, dolar ne kadar sorsanız size nasıl bakarlar? Anlamsız bir şekilde bakarlar değil mi? Türkiye'nin bir gerçekliği daha var, dolara önem veriliyor. Kimse avroyu konuşmuyor. Bizim bu gerçekliği bilmemiz lazım. Toplumsal gerçeklikle savaş edilmez.
Türkiye'de kur yükseldiği zaman enflasyona neden oluyor. Bu ifadeden kültürel enflasyon diye bir şey çıkarırsanız zorlamanın ötesinde bir şey çıkarırsınız. Üzüldüm
Toplantı sonrasında aldığımız tepkiler çok olumluydu. Yatırımcının gözlerinden anlıyorsunuz. Gözler gerçekten önemli. Bakışından, duruşundan. Tam zamanında başlayıp tam zamanında bitirdik. Mutlu ayrıldıklarını gördük. Dönüşte bir iki tane yalan dolan haberler dışında bir eleştiri yok.
En önemi şey geldiğinizde birileri sizi arar. Kötü bir şey varsa kimse sizi aramaz. Aldığımız tepkiler çok olumluydu.
Onlar mutlu biz mutlu, şimdi sonuçları görme zamanı. Ama boş bırakmamak lazım, iletişime devam. Önümüzdeki ay Londra'da iklim zirvesiyle ilgili görüşmelerimiz var. Orada katılımcılarla anlaştık, yemek yiyip sohbet edeceğiz. İletişime devam.
"O paraya ihtiyaç yok"
Kur korumalı mevduatta ortalama vade 100 gün. YUVAM 'ı açtık, oradan da giriş başladı. Orada vadeyi uzatıyoruz. 90 milyar dolar mevduatta hesap var, şirketlerimiz 6 ay boyunca dövizi alıp bloke ediyor. Demek ki nakit açısında o paraya ihtiyacı yok. Şirketlerimizin çok güçlü olduğunu gösteriyor. Şu anda gündemimizde (3 aya indirmek) yok
"Biz havuç havuç diyoruz"
Onlara çok açık bir şey söyledim. Win win, biz havuç havuç diyoruz Türkçe'de. Sizin kazancınız sizi ilgilendirir bizimki bizi ilgilendirir. Ulusal çıkarlarımız neyi gerektiriyorsa onu yapacağız. Adımları atacağız ve benden sıkılacaksınız. İletişime devam.
Kur korumalı mevduatta ortalama vade 100 gün. YUVAM 'ı açtık, oradan da giriş başladı. Orada vadeyi uzatıyoruz. 90 milyar dolar mevduatta hesap var, şirketlerimiz 6 ay boyunca dövizi alıp bloke ediyor. Demek ki nakit açısında o paraya ihtiyacı yok. Şirketlerimizin çok güçlü olduğunu gösteriyor. Şu anda gündemimizde (3 aya indirmek) yok.
Özel bankalara zaman zaman çok açık mesajlar gönderiyoruz. Bu ülke sonuçta bir model değişikliğine gitti. Bu riskin paylaşımında tamamen her şeyi kamu bankalarına yüklersek onlar açısından haksızlık ederiz.
Merkez Bankası çok ucuz bir şekilde fonluyor. Kendi kârlarını artıracak işleri yapsınlar bir şey demiyoruz ama bunu kamu bankalarıyla eşleşecek şekilde getirmeleri onlar açısından da piyasa için de daha iyi olur. Biraz gayret göstermeleri lazım. Kamu bankalarımızda bir sıkıntımız yok, işte sermaye enjekte ediyoruz.
KKM belli bir noktaya geldi, altın. Altında doyum olursa diğer enstrümanları da devreye sokarız. İhtiyaç olursa enflasyon korumalı sistem yoluna da gireriz.
Öğretilmiş şeylerin dışına çıkma zamanının geldiği bir dönemdi.
Dönemin zamanın mekanın konjonktürün hepsinin uyumu olması lazım. Tam uyumu yakaladık.
Şu andaki tek problem enflasyon, bunun üzerine gideceğiz, halledeceğiz ve yolumuza devam edeceğiz.
(Politika faizini önemsizleştirdik, böyle bir ifadeniz oldu mu?)
Bakın Türkiye'yi bu tür sığ tartışmalardan çıkarmamız lazım. Her enstrüman kendince değerlidir, biz ekonomiyi yönetiyoruz. Ben fabrikanın başındaki insan değilim. Dolayısıyla ifadelerimize dikkat etmek lazım.
Sadece Türkiye'de kur ve faiz dışında bir şeylerin olduğunu ifade etmek istiyoruz. Realiteyi konuşmak varken sürekli kur faiz, ne oldu sonu 18.36'ya gidiyor. Peki hiçbir şekilde kurla ilişkisi olmayan, dövizle ilgisi olmayan insan kura ilişkin olarak fiyat artırır mı? Türkiye'de artırıyor.
Bunları bir dünyamızdan çıkaralım. Her enstrümanın kendi alanında kabul edilebilir bir şey olduğunu kabul edelim, yolumuza yürüyelim. Burdan siz başka bir cümle çıkarırsanız ben ne yapabilirim ki.
Petrolde Yüzde 10'luk bir artışın enflasyona etkisi 0.6. Bunu en aza indirecek şekilde adımlarımızı atıyoruz
